Το χωριό με τα εννέα σπίτια που εξελίχθηκε σε συνοικία των δυόμιση χιλιάδων κατοίκων του Δήμου Πάφου…
To Ανάβαργος (Τουρκικά: Anavarkoz, Αγγλικά: Anavargos) είναι συνοικία του Δήμου Πάφου. Εντάχθηκε στον Δήμο Πάφου το 1985, αποτελώντας παλαιότερα κοινότητα. Στο Αναβαργός λειτουργεί σήμερα το Γενικό Νοσοκομείο Πάφου, το Ταχυδρομείο Πάφου και το αρχαίο μνημείο των Ελληνοσπηλιών. Στην περιοχή επίσης λειτουργούν πέντε εκπαιδευτήρια όλων των βαθµίδων.
Το όνομα της συνοικίας είναι Φράγκικης προέλευσης. Πολύ πιθανόν, να πήρε το όνομά του από τον Philippe de Navarre, ο οποίος κατέγραψε λεπτομερώς τα γεγονότα, τις συνωμοσίες και τις συγκρούσεις του έτους 1232 όταν ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Β’ επιτέθηκε στην Κύπρο.
Αν και το όνομα του χωριού είναι Φραγκικής προέλευσης, δεν αναφέρεται ως φέουδο ή ως βασιλικό κτήμα και δεν περιλαμβάνεται στην Ενετική απογραφή.
Σήμερα η συνοικία Αναβαργός μοιάζει να αναγεννιέται από τις στάχτες της.
Το μικρό χωριουδάκι με τα λιγοστά λιθόκτιστα σπίτια γύρω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, εξελίσσεται σε μια μεγάλη σύγχρονη συνοικία στην οποία χρειάζεται επειγόντως καινούργια μεγαλύτερη εκκλησία καθώς το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της.
Πέρα από αυτό η έκταση της υπερδιπλασιάστηκε και έχει συνενωθεί με την Πάφο.
Πρόσφατα ο Δήμος Πάφου προχώρησε σε ανάπλαση στον παραδοσιακό πυρήνα της συνοικίας, ενώ εάν θα έπρεπε να σημειώσουμε ένα μελανό σημείο αυτό θα ήταν η παρουσία των σιλό τα οποία παρά τις πολύχρονες προσπάθειες τόσο των κατοίκων όσο και της τοπικής αρχής δεν έγινε κατορθωτή η απομάκρυνσή τους.
Πληθυσμός
Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός της Αναβαργού παρουσιάζει αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες, με την απογραφή του 2011 να παρουσιάζει 2.433 κατοίκους. Όπως είναι λογικό η επέκταση της συνοικίας είναι τεράστια σε σύγκριση με τον αρχικό πυρήνα του χωριού.
Τουρκοκρατία
Στα Οθωμανικά φορολογικά αρχεία του 1572, τεκμηριώνεται ότι το Ανάβαργος ήταν ένα μικρό χωριό με μόνο εννέα σπίτια. Το όνομα του χωριού, μεταφρασμένο από τα Αραβικά με Τουρκική προφορά, καταγράφηκε ως “Anaviriyu”.
Σύμφωνα με την Οθωμανική περιουσιακή έρευνα της Κύπρου του 1832/33, το Ανάβαργος περιείχε έκταση 347 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων. Υπήρχαν 32 χωράφια και 14 κτίρια οπου τα 13 ηταν σπιτια και το ενα ηταν μάνδρα προβάτων. συνολικα στο χωριό ζούσαν 3 βόδια και 65 πρόβατα.
Το Βασιλικό, σήμερα εντάσσεται στα όρια της συνοικίας του Αναβαργού. Στα Οθωμανικά χρόνια λειτουργούσε ως τσιφλίκι. Με βάση την Οθωμανική περιουσιακή έρευνα της Κύπρου του 1832/33 αποτελούταν από 9 χωράφια όπου τα 8 ήταν γη με βλάστηση. Η έκταση του τσιφλικιού ήταν 162 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Σε αυτήν την έκταση ήταν κτισμένος ένας τροχός νερού με τρεχόμενο νερό και ένα σπίτι όπου ζούσαν οι μόνοι κάτοικοι τότε, ο Merhum Kapucubaşı Hacı İbrahim Ağa, ο γιος του, Mehmed Efendi και η κόρη του. Ολόκληρη η περιουσία ήταν μοιρασμένη ισά μεταξύ του γιου και της κόρης του Merhum Kapucubaşı Hacı İbrahim Ağa. Σήμερα το Βασιλικό είναι μια γειτονιά στο Αναβαργός.
Στα μέσα του 19ου αιώνα το Αναβαργός ως χωριό άρχισε να λειτουργεί με τον θεσμό των μουχτάρηδων και των Αζάδων.
Κυπριακή Δημοκρατία:
Το 1985, καταργήθηκε η κοινότητα του Αναβαργού και εντάχθηκε στον Δήμο Πάφου.
Ελληνόσπηλιοι:
Στο νότιο μέρος του Αναβαργού η αρχαιότητα ξυπνά σε έναν αρχαιολογικό θησαυρό τους Ελληνόσπηλιους. Αυτά τα μνημειώδη ταφικά σύνολα αποτελούν τμήμα ενός εκτενούς νεκροταφείου, αναδεικνύοντας το πλούσιο παρελθόν της περιοχής.
Η αρχιτεκτονική λεπτομέρεια των Ελληνόσπηλιων αποκαλύπτει την εποχή τους, καθώς ανακλούν την γενική μορφή των τάφων των Βασιλέων στην Κάτω Πάφο. Οι νεκρικοί θάλαμοι, χρησιμοποιημένοι για διαδοχικές ταφές, μαρτυρούν τη συνεχή χρήση και τη σημαντικότητα του τόπου στη ρωμαϊκή εποχή.
Εκτός από τη χρήση ως τάφοι, οι Ελληνόσπηλιοι υπηρέτησαν και στους χριστιανικούς χρόνους ως ασκητικοί χώροι. Αυτή η πολυχρονική χρήση αποτελεί μάρτυρα της πνευματικής σημασίας και της συνεχούς συνάφειας του τόπου με την τοπική κοινότητα.
Με την κήρυξή τους ως αρχαία μνημεία Α’ Πίνακα, οι Ελληνόσπηλιοι αποτελούν μέρος της κοινής μας κληρονομιάς. Η προστασία και η διατήρησή τους αποτελούν προτεραιότητα για τις μελλοντικές γενιές.
Πέρα Βρύση
Η Πέρα Βρύση βρίσκεστε στον ιστορικό πυρήνα του χωριού, κατασκευάστηκε περίπου το 1870 και λειτούργησε μέχρι τη δεκαετία του 1950. Παρείχε τρεχούμενο νερό που κατέληγε σε μια γειτονική λίμνη, όπου οι νοικοκυρές του χωριού, οι οποίες δεν είχαν νερό στα σπίτια τους, πήγαιναν για να πλύνουν τα ρούχα τους.
Η βρύση θάφτηκε κατά τη διάρκεια έργων στην περιοχή το 2008. Είχε υποστεί αρκετές ζημιές μέχρι που στα τέλη του 2023 ο Δήμος αποφάσισε να γίνει ανασκαφή, αναφέροντας ότι: «η Πέρα Βρύση της Πάφου στο Αναβαργός, μετά από πολλές δεκαετίες, βγαίνει στο φως! Φρόντισε ο Δήμος Πάφου να γίνει ανασκαφή υπό την επίβλεψη του Τμήματος Αρχαιοτήτων και να βρεθούν οι βούρνες και η λίμνη που ήταν κάτω από σωρούς χώματος. Είναι μνημείο της σύγχρονης ιστορίας μας. Θα συντηρηθεί και θα αναδειχθεί».
Η βρύση χαρακτηρίστηκε ως μνημείο Β’ Πίνακα και αποτελεί στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Κοιλάδα με τους δρύες
Στα Ανατολικά της κοινότητας βρίσκεται μια υπέροχη, παρθένα ακόμα περιοχή που είναι γεμάτη με δρύες, οι οποίοι γλίτωσαν προς το παρόν από τη μανία της ανάπτυξης. Παλιότερα μάλιστα, σχεδιαζόταν να μετατραπεί σε πάρκο και δεν βλέπουμε το λόγο να μην αξιοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, αφού πρόκειται για ένα έτοιμο φυσικό παράδεισο στις παρυφές της Πάφου.
Με στοιχεία από: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ