Χωρίς καμιά ενημερωτική πινακίδα ο περίφημος λόφος της Φάμπρικας, παρά το γεγονός ότι αποτελεί πόλο έλξης για τους τουρίστες.
Ενώ, λοιπόν, θα μπορούσε να υπήρχε πινακίδα με την ιστορία της σπηλιάς, εντούτοις όσοι εισέρχονται στο μέρος φεύγουν με την απορία «τι ήταν αυτό το μέρος».
Η ιστορία
Ο λόφος του αρχαιολογικού πάρκου Φάμπρικας πήρε το όνομά του από το εργοστάσιο βαμβακιού, που βρισκόταν εκεί κατά την Φράγκικη περίοδο. Παρουσιάζει έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς έχει εντοπιστεί εδώ πλήθος από ετερόκλητα κτίσματα, όπως οικίες, τμήματα οχυρώσεων, τάφοι, λατρευτικοί χώροι, προσωρινά καταλύματα και άλλα, τα οποία χρονολογούνται σε διαφορετικές περιόδους, από την ελληνιστική ως την εποχή της Τουρκοκρατίας. Τα αρχιτεκτονικά λείψανα και αρχαιολογικά ευρήματα καταδεικνύουν τη μακραίωνη ιστορία του χώρου, ενώ ταυτόχρονα συνθέτουν ένα μοναδικό σύνολο.
Όπως μαρτυρούν τα μέχρι στιγμής ευρήματα, ο λόφος Φάμπρικα κατοικήθηκε πρώτη φορά στην ελληνιστική περίοδο. Κατά τη μετέπειτα Ρωμαϊκή εποχή που ακολούθησε, μετατράπηκε σε μια πολύ σημαντική συνοικία της Πάφου, η οποία περιελάμβανε σύγχρονα κτήρια και έργα υποδομής, όπως εγκαταστάσεις υδροδότησης. Από τις περιόδους αυτές εντοπίζονται σήμερα ενδιαφέροντα οικιστικά λείψανα στην κορυφή του λόφου, που αφορούν σε δυο οικίες ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου. Η πρώτη διατηρεί πήλινο αγωγό υδροδότησης και βοτσαλωτό δάπεδο που κοσμούσε την αίθουσα συμποσίων και η δεύτερη, που χρονολογείται στον 1ο αι., σώζει κινστέρνα, ενώ κατά την ανασκαφή της αποκαλύφθηκαν σπαράγματα τοιχογραφικού διακόσμου.