Ο Κάθηκας είναι ένα πανέμορφο χωριό της Επαρχίας Πάφου, βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής από Πάφο προς Πόλη Χρυσοχούς, απέχει 20 χιολιόμετρα από την Πάφο,14 από το Λατσί και 12 περίπου χιλιόμετρα από τον Κόλπο των Κοραλλίων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 630 μέτρων και γειτνιάζει με το Δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Αρόδες, Ακουρδάλεια, Ακουρσός, Θελέτρα και Στρουμπί.
Πρόκειται για ένα πανέμορφο χωριό που κερδίζει τον επισκέπτη με το καταπράσινο τοπίο του αφού είναι περιτριγυρισμένο με αμπέλια, την καταπληκτική του θέα που μπορείς να απολαύσεις τη θάλασσα, τη χερσόνησο του Ακάμα, το Δάσος της Πάφου, τα πολλά πέτρινα σπίτια του, τους λιθόστρωτους δρόμους αλλά κυρίως τη φιλοξενία των κατοίκων.
Ονομασία
Για την ονομασία του Χωρίου υπάρχουν πολλές εκδοχές, επικρατέστερη αποδίδεται στο ότι το χωριό «κάθεται» πάνω στο οροπέδιο της Λαόνας, μια άλλη εκδοχή αποδίδεται στην τοποθεσία της κοινότητας αφού βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής Πάφου και Πόλης Χρυσοχούς που στα παλιά τα χρόνια όταν οι έμποροι περνούσαν από την περιοχή κάθονταν για να ξεκουραστούν στην τοποθεσία Χαβούζα για να ποτίσουν τα ζώα τους.
Ο Κάθηκας ήταν το Κεφαλοχώρι των κοινοτήτων της Λαόνας, είναι κατεξοχήν αμπελουργικό χωριό όπως αναφέρει και στο Βιβλίο του ο Ιστορικός Ευρυβιάδης Φραγκούδης: «ο Κάθηκας είναι παραγωγός οίνου αξιόλογου» το άσπρο σταφύλι (ξινιστέρι) και το λευκό κρασί του θεωρείται το καλύτερο στην Κύπρο. Στην Κοινότητα λειτουργούν δυο οινοποιεία STERNA και VASILIKON τα οποία διαθέτουν μεταξύ άλλων μουσείο και αίθουσες γευσιγνωσίας.
Στην κοινότητα διαμένουν 400 περίπου κάτοικοι Κύπριοι και Ευρωπαίοι Πολίτες με τους περισσότερους να ασχολούνται κυρίως με την αμπελουργία και τα τουριστικά επαγγέλματα, αφού στην κοινότητα λειτουργούν ταβέρνες, όπως το περίφημο Πετραδάκι και το εστιατόρειο THE FARM YARD, Café, εστιατόρια και καφενεία – όλα οικογενειακές επιχειρήσεις τα οποία καθημερινά είναι γεμάτα από επισκέπτες.
Στον Κάθηκα μπορείτε να επισκεφθείτε το Μουσείο «Λαϊκής Τέχνης» στο κέντρο της κοινότητας και το μοναδικό στην Κύπρο Περιφερειακό κέντρο πληροφόρησης Πτηνοπανίδας και χερσαίας χλωρίδας Ακάμα, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί σε μια πλειάδα πληροφοριακών εκθεμάτων και να γνωρίσει τους φυσικούς οικότοπους της περιοχής. Στον Κάθηκα λειτουργεί και Περιφερειακό Πολυδύναμο Πολιτιστικό Κέντρο, που φιλοξενεί φοιτητές από όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου για εκπαίδευση και μελέτες που αφορούν το περιβάλλον.
Μονοπάτια της φύσης
Όσοι αγαπούν το περπάτημα στην εξοχή, μπορούν να επισκεφθούν τα Μονοπάτια της Φύσης Αγίασμα και Μούντικο.
Το μονοπάτι «Αγίασμα» βρίσκεται ένα χιλιόμετρο από το χωριό, στα νοτιοδυτικά, στο δρόμο προς το Δήμο Πέγειας, διανοίχτηκε και καθαρίστηκε τη δεκαετία του 1990, και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Χρυσόστομου Τούρβα, με καταγωγή από τον Κάθηκα (τέως λογιστικός λειτουργός του Τμήματος Δασών. Πήρε την ονομασία Άγιασμα ή Αγιάσματος, λόγω της πηγής που βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του φαραγγιού. Το μονοπάτι είναι κυκλικό, με μήκος δύο χιλιόμετρα και με βαθμό δυσκολίας 1 (ένα), συνδυάζει ήπιες ανηφόρες και κατηφόρες, όπου ο επισκέπτης βαδίζοντας με κανονικό ρυθμό μπορεί να το διασχίσει σε 45 – 60 λεπτά.
Το μονοπάτι «Μούντικο» μή κος 5,5 χιλιομέτρων συνδυάζει ανηφόρες και κατηφόρες. Βαβίζοντας με κανονικό ρυθμό ο επισκέπτης μπορεί να το διασχίσει μέσα σε δυο ώρες. Η διαδρομή εντός του Δάσους είναι 4 χιλιόμετρα. Το μονοπάτι συνδυάζει βαθιά φαράγγια, παρθένα δάση, ρυάκια, ξερολιθιές με μοναδικά χαρακτηριστικά που βρίσκεις μόνο στην Χερσόνησσο του Ακάμα καθώς και υπέροχη θέα προς τη Γερόνησσο και το λιμανάκι του Αγίου Γεωργίου Πέγειας.
Εκκλησίες και Εξωκλήσια
Η κύρια εκκλησία της κοινότητας είναι αφιερωμένη στην Παναγία Ευαγγελίστρια και κτίστηκε το 1835 από Λαπιθιώτες κτίστες που έφτασαν στο χωριό. Στην Κοινότητα υπάρχουν και τα εξωκλήσια του Αγίου Ονουφρίου, του Αγίου Υπατίου, του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Νικολάου. Πρόσφατα βρέθηκαν στην περιοχή Καλαμωτές, τα ερείπια του εξωκλησιού της Αγίας Σολωμονής, στο χώρο έχει τοποθετηθεί μικρό εκκλησάκι.
Η κοινότητα είναι γνωστή για την αναπαράσταση της μεταφοράς του Τιμίου Σταυρού του Ιησού προς το Γολγοθά ένα έθιμο που μεταφέρθηκε στον Κάθηκα γύρω στο 1970, από τον τότε Ιερέα του χωριού Παπάσαββα που είχε μεταβεί στα Ιεροσόλυμα και είχε παρακολουθήσει την τελετή. Όταν επέστρεψε στο Χωριό την υιοθέτησε και μετέφερε ο ίδιος τον Σταυρό από το εξωκλήσι του Αγίου Ονουφρίου στην κεντρική εκκλησία της κοινότητας, μια παράδοση που συνεχίζεται κάθε χρόνο το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής με τον κοινοτάρχη πλέον να μεταφέρει τον Σταυρό.
Ο Κάθηκας είναι ένα πανέμορφο χωριό και έχει μάλιστα διακριθεί στον διαγωνισμό για τα 3 πιο όμορφα χωριά της Κύπρου. Κάθε χρόνο τον μήνα Αύγουστο οργανώνεται η ετήσια χοροεσπερίδα για τους Απόδημους της κοινότητας. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κάθηκας είναι το χωριό με τους περισσότερους επιστήμονες κατά αναλογία πληθυσμού που διαπρέπουν στην Κύπρο αλλα και στο Εξωτερικό.
Σύμφωνα με το χρονικό του Ακάμα αλλά και τα αρχαιολογικά ευρήματα ο Κάθηκας κατοικείτο από τη Ρωμαϊκή Εποχή.
Πρόσφατα έργα στην κοινότητα Σύμφωνα με τον Κοινοτάρχη Μενέλαο Τούρβα στην κοινότητα τα τελευταία χρόνια έγιναν αρκετά έργα με τα σημαντικότερα να αφορούν το περιφερειακό πολυδύναμο πολιτιστικό κέντρο εκπαίδευσης απασχόλησης, αναψυχής και άθλησης νέων και παίδων που φιλοξενεί φοιτητές και μαθητές από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά σεμινάρια, το περιφερειακό κέντρο πληροφόρησης Πτηνοπανίδας και Χλωρίδας Ακάμα ( το μοναδικό στην Κύπρο) καθώς και η ολοκλήρωση της 5ης φάσης λιθόστρωσης των δρόμων της κοινότητας με κόστος πέραν των δυο εκατομμύριων ευρώ.