Νέες ιδέες για την αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων και του χώρου που καταλάμβανε το πρώην ΚΕΝ Γεροσκήπου θα καταθέσει σε σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο Δήμαρχος Ιεροκηπίας Νίκος Παλιός. Ο Δήμαρχος Ιεροκηπίας Νίκος Παλιός αποκάλυψε στο Radiocosmos, ότι προτείνει την λειτουργία ανώτερης σχολής τεχνικών επαγγελμάτων που θα καλύψει το κενό μεταξύ των Τεχνικών Σχολών και του ΤΕΠΑΚ.
Παράλληλα ο Δήμος Ιεροκηπίας επεξεργάζεται και plan b, ώστε αυτός ο χώρος να αξιοποιηθεί με τρόπο επωφελή για τον Δήμο και την τοπική κοινωνία.
Ο κ. Παλιός θεωρεί πως δεν θα πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος για την αξιοποίηση του πρώην ΚΕΝ και πιέζει ώστε να ληφθούν το συντομότερο δυνατόν αποφάσεις.
Για τις νέες ιδέες αξιοποίησης του ΚΕΝ το προεδρικό ζήτησε περισσότερα στοιχεία και διευκρινίσεις από τον Δήμο και αναμένεται το θέμα να τεθεί προς συζήτηση στην συνάντηση που θα έχει ο Δήμος με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο Δήμος Ιεροκηπίας επιδιώκει να αξιοποιηθούν ευρωπαϊκά κονδύλια για την αποκατάσταση και αξιοποίηση των διατηρητέων κτηρίων. Εκτός από το Κολλέγιο Τεχνικών Επαγγελμάτων που προτείνει κάποια από τα κτίρια σχεδιάζει να αξιοποιήσεις για την κάλυψη πολιτιστικών αναγκών και την στέγαση των υπηρεσιών του Δήμου. Το υφιστάμενο Δημοτικό Μέγαρο δεν μπορεί να καλύψει τις σημερινές ανάγκες.
Διασώθηκε
Τα τελευταία χρόνια με ενέργειες του Δήμου Γεροσκήπου ο χώρος και τα κτήρια συνολικής έκτασης περίπου 27.000 τετραγωνικών μέτρων πέρασαν στα χέρια της τοπικής αρχής η οποία φιλοδοξεί να τον αξιοποιήσει. Η πρωτοβουλία του Δήμου να αγοράσει το ΚΕΝ από την Τράπεζα Κύπρου είχε καταρχήν ως αποτέλεσμα να αποτραπεί η τσιμεντοποίηση του χώρου και να αποφευχθεί η οικιστική και εμπορική εκμετάλλευση. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι διασώθηκε ένας ιστορικός χώρος όχι μόνον για την Γεροσκήπου, αλλά και ευρύτερα για την Κύπρο.
Αυτός ο χώρος και τα κτήρια με την βαριά κληρονομιά μπορούν να αποτελέσουν ένα πυρήνα για την πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξη του μελλοντικού Δήμου Ανατολικής Πάφου εκτιμά ο Δήμαρχος Νίκος Παλιός. Τα διατηρητέα κτίρια πριν λίγα χρόνια είχαν φθάσει σε επικίνδυνη κατάσταση και υπήρξαν τότε παρεμβάσεις ακόμη και από το ΕΤΕΚ για την ανάγκη σωστικών μέτρων.
Συγκεκριμένα είχε διαπιστωθεί ότι το ξύλινο ενδιάμεσο πάτωμα στο παλαιό Διοικητήριο σάπιζε και καταστρέφονταν ενώ οι οροφές παρουσιάζουν σοβαρές ζημιές, λόγω στεγανότητας. Επίσης τμήματα του φέροντα οργανισμού από οπλισμένο σκυρόδεμα του Διοικητηρίου είχαν αποσαθρωθεί και τα εμφανή σίδερα είχαν οξειδωθεί σε μεγάλο βαθμό. Επίσης οι ξύλινες οροφές των υπολοίπων κτηρίων-θαλάμων είχαν καταστραφεί και λόγω της απουσίας πορτοπαραθύρων υπήρχαν κίνδυνοι για την ασφάλεια όσων εισέρχονταν σε αυτά.
Έδωσαν μάχη
Χαρακτηριστικό ήταν το διάβημα που είχε γίνει από τον Δήμο προς τις αρμόδιες αρχές τότε. Συγκεκριμένα έγραφε σε επιστολή του «σας πληροφορούμε ότι το κτήριο του ‘Διοικητηρίου’, το πιο σημαντικό κτίσμα του συνόλου του τεμαχίου, φθίνει χρόνο με τον χρόνο και έχει καταστεί επικίνδυνο για όσους εισέρχονται σε αυτό λόγω και της φθοράς των ξύλινων πατωμάτων στον όροφο. Σημειώνεται ότι το κτήριο ανήκει ουσιαστικά στον Δήμο Γεροσκήπου, βάσει σχετικής έγγραφης συμφωνίας, η οποία δεν έχει ακόμα τεθεί σε εφαρμογή». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Δήμος Γεροσκήπου απευθύνεται με πολύ έντονο τρόπο τόσο προς την Πολεοδομία όσο και προς την Τράπεζα Κύπρου προκειμένου να αναλάβουν δράση για τη διάσωση των ιστορικών κτηρίων.
Αποτέλεσμα αυτών των παραστάσεων άλλωστε ήταν η αφαίρεση των επικίνδυνων στεγών. Ο δήμος ήλπιζε ωστόσο ότι οι εργασίες προστασίας των δύο τουλάχιστον κτηρίων θα ολοκληρώνονταν. Ευτυχώς τότε με παρεμβάσεις και διαβήματα της τοπικής αρχής λήφθηκαν κάποια μέτρα και απέτρεψαν την ολοκληρωτική καταστροφή των κτιρίων. Η καθυστέρηση ωστόσο που παρατηρείται στην αποκατάσταση των κτιρίων επιδεινώνει την κατάσταση τους και οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί.
Είχαν εκδώσει και πολεοδομική άδεια
Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως χορήγησε το 2012 πολεοδομικές άδειες και έδωσε τη συναίνεσή του για ανάπτυξη του χώρου του πρώην ΚΕΝ Πάφου η οποία αφορούσε μεικτή εμπορική/ γραφειακή/ πολιτιστική/ ψυχαγωγική και κοινοτική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη, αυτή, που προωθούνταν τότε από τον Δήμο σε συνεργασία με την Μητρόπολη Πάφου, περιλάμβανε τη διατήρηση και συντήρηση των πιο αξιόλογων και ιστορικά σημαντικών κτηρίων του συγκροτήματος, καθώς και την ανέγερση 23 νέων οικοδομών. Στις 30.7.2018 το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως παρέτεινε την ισχύ των πολεοδομικών αδειών και της συναίνεσής του για ακόμα έξι χρόνια, δηλαδή μέχρι τις 15.5.2024, χορηγώντας τη σχετική παράταση ισχύος όπως προνοείται από τη νομοθεσία. Η συμφωνία ωστόσο τότε με την Μητρόπολη ναυάγησε.
Απόθεμα
Το ΚΕΝ της Γεροσκήπου το οποίο για δεκαετίας ήταν η βαριά βιομηχανία της περιοχή στην οποία εργάστηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Αργότερα όταν εγκαταλείφθηκε η μεταξουργεία μετατράπηκε σε στρατόπεδο και αποτέλεσε επίκεντρο της αντίστασης την περίοδο του πραξικοπήματος.
Μετά την μεταφορά του Κέντρου Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων στην Αναρίτα τα κτήρια και ο χώρος έμειναν αναξιοποίητα. Πριν να μετατραπεί σε ΚΕΝ οι κάτοικοι της Γεροσκήπου είχαν προτείνει την αξιοποίηση του για την ίδρυση Τεχνικής Σχολής πλην όμως τότε η πολιτεία απέρριψε εκείνη την πρόταση. Στο παρόν στάδιο πρέπει να αποφευχθεί η χωροθέτηση νέων κτηρίων και να δοθεί προτεραιότητα στην αξιοποίηση και επανάχρηση των 3 χιλιαδων 300 τετραγωνικών μέτρων κτηριακών εγκαταστάσεων με βάση και τις ανάγκες των Δημοτών και ταυτόχρονα να μην περιορίζει μελλοντικούς σχεδιασμούς υποστηρίζει ο κ. Παλιός. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τεμάχιο συνολικής έκτασης περίπου 27.000 τετραγωνικών μέτρων κηρύχθηκε διατηρητέο και οι όποιες αναπτύξεις πρέπει να είναι συμβατές με τα υφιστάμενα κτήρια.
Βαριά κληρονομιά
Η ιστορία του χώρου αρχίζει το 1924 όταν η αποικιοκρατική κυβέρνηση της Κύπρου έδωσε άδεια σε αγγλική εταιρεία για την εγκατάσταση βιομηχανίας κλωστοποίησης μεταξιού στη Γεροσκήπου. Δύο χρόνια μετά, το 1926, και αφού εγκαινιάστηκε από τον Άγγλο κυβερνήτη M. Stevenson, άρχισε τη λειτουργία του το Μεταξουργείο Γεροσκήπου («The Cyprus Silk Filature Ltd»). Απασχολούσε μεγάλο αριθμό εργατών και εργατριών από τη Γεροσκήπου και τα γύρω χωριά και αποτέλεσε τον βασικότερο οικονομικό πόλο ανάπτυξης της περιοχής (μαζί με το Αγρόκτημα της Γεροκηπιάς). Απορροφούσε όλη την παραγωγή κουκουλιών της επαρχίας Πάφου και αποτέλεσε σταθμό στη βιομηχανική παραγωγή του νησιού.
Το 1934 το μεγαλύτερο μέρος του πουλήθηκε στον Κύπριο επιχειρηματία Ν.Κ. Λανίτη και μετονομάστηκε σε «Βιομηχανίαι Πάφου Λτδ». Το 1940, με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι χώροι του επιτάχθηκαν από τους Βρετανούς για την κατασκευή αλεξίπτωτων.
Η λειτουργία του εργοστασίου συνέχισε για ακόμη λίγα χρόνια μέχρι το οριστικό κλείσιμό του το 1952. Μετά την ανεξαρτησία, και συγκεκριμένα το 1961, η Κοινότητα της Γεροσκήπου ζήτησε από το κράτος τη δημιουργία στις εγκαταστάσεις του πρώην Μεταξουργείου Επαγγελματικής Σχολής «για την τεχνική και επαγγελματική μόρφωση των νέων της περιφέρειας» για να έρθει τελικά η Κυπριακή Δημοκρατία να το επιτάξει και να δημιουργήσει το 1964 το Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων Πάφου, το οποίο για τέσσερις περίπου δεκαετίες εκπαίδευσε χιλιάδες εθνοφρουρούς.
Το 2004, μετά από πρόταση του Δήμου Γεροσκήπου, ολόκληρο το τεμάχιο, ανακηρύχθηκε «διατηρητέο» (Διάταγμα ΚΔΠ 75/2004). Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του συνιστούν αξιόλογα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Τον Ιανουάριο του 2021 ο Δήμος Γεροσκήπου υπέγραψε συμφωνία ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ με την Τράπεζα Κύπρου για αγορά της γης, με στόχο την αξιοποίηση της προς όφελος της Γεροσκήπου και των κατοίκων της.