Η διπολική διαταραχή ανήκει στις διαταραχές διάθεσης. Είναι μία πάθηση στην οποία το συναίσθημα του θεραπευόμενου κινείται εντός μη φυσιολογικού εύρους. Εναλλάσσεται από περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), σε περιόδους μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης. Ανάλογα με τον τύπο, η διπολική διαταραχή διαχωρίζεται σε υποκατηγορίες (τύπος Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV ). Προκειμένου κάποιος να διαγνωσθεί με διπολική διαταραχή πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μανίας ή μία περίοδο υπομανιακής συμπεριφοράς, δίχως να βρίσκεται υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών (π.χ. κοκαΐνη ή ecstasy κτλ).
Συνήθως οι ασθενείς που πάσχουν από διπολική διαταραχή επισκέπτονται τον θεραπευτή όταν βρίσκονται σε καταθλιπτικά επεισόδια. Αυτό συμβαίνει κυρίως διότι εκείνη την χρονική περίοδο νιώθουν αβοήθητοι και διακατέχονται από «δυσάρεστο συναίσθημα».
Εντούτοις, όταν οι διπολικοί ασθενείς βρίσκονται σε «υπομανιακό» ή «μανιακό» επεισόδιο, δεν αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα της κατάστασης. Εκείνη την περίοδο νιώθουν γεμάτοι ενέργεια, αισθάνονται ότι δεν τους χρειάζεται ύπνος, μπορεί να μιλάνε ακατάπαυστα και γρηγορότερα από ότι συνήθως, μπορεί να έχουν έντονη σεξουαλική διάθεση ή να ξοδεύουν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε πράγματα που δεν χρειάζονται. .
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να ποικίλουν από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα θλίψης
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες
- Αλλαγές στην όρεξη – απώλεια ή αύξηση βάρους που δεν σχετίζεται με δίαιτα
- Προβλήματα στον ύπνο (αϋπνία ή ανάγκη για περισσότερο ύπνο).
- Απώλεια ενέργειας ή αυξημένη κόπωση
- Αύξηση της άσκοπης σωματικής δραστηριότητας (π.χ. χτύπηματα με το χέρι ή βηματισμός) ή επιβραδύνση των κινήσεων και της ομιλίας (πράξεις που μπορούν να παρατηρηθούν από άλλους)
- Αίσθημα αναξιότητας ή ένοχής
- Δυσκολία στην καθαρή σκέψη, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- Σε σοβαρότερες καταστάσεις μπορεί να συναντηθούν αλλόκοτες σκέψεις ή συμπεριφορές
- Τα συμπτώματα πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για τη διάγνωση της κατάθλιψης.
Οι ασθενείς μπορούν να έχουν καταθλιπτικό ή μανιακό επεισόδιο,υπομανία και μικτά επεισόδια.
Θεραπεία
Η θεραπεία που ακολουθείται βασίζεται στην συμφωνία που θα κάνει ο θεραπευτής με τον θεραπευόμενο.
Ανάλογα με τα συμπτώματα ο ασθενής συνήθως συνταγογραφείται αντίστοιχα σκευάσματα. Έτσι, σε καταθλιπτικά επεισόδια, η χορήγηση αντικαταθλιπτικής αγωγής ή αντιψυχωσικών νέας γενεάς ο συνδυασμός ή η επιλογή του ενός από τα δύο με έναν σταθεροποιητή διάθεσης είναι επιθυμητή. Τα ευρήματα για τόν συνδιασμό ολανζαπίνης-φλουοξετίνης , αριπιπραζόλης, κουετιαπίνης είναι ενθαρρυντικά για σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια της διπολικής διαταραχής. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ο συνδυασμός καρβαμαζεπίνης ή λίθιου είναι αναγκαίος.
Για τα μανιακά επεισόδια τα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά από τους σταθεροποιητικές της διάθεσης (ή αντιεπιληπτικά). Η ρισπεριδόνη, η ολανζαπίνη, η αριπιπραζόλη ή η κουετιαπίνη θεωρούνται ως μία από τις καλύτερες διαθέσιμες επιλογές για τη θεραπεία μανιακών επεισοδίων. Σε αυτούς τους ασθενείς, οι σταθεροποιητές διάθεσης μειώνουν τις υποτροπές όταν αυτοί επανέρχονται στην φάση της νορμοθυμίας.
Σε περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), η συνταγογράφηση μόνο ενός σταθεροποιητή διάθεσης είναι σύμφωνο με τις κατευθυντήριες οδηγίες. Έτσι, η διατήρηση της συνταγογράφησης βαλπροϊκού οξέος ή λιθίου σε ανθρώπους που πάσχουν από πολλαπλά επεισόδια μανίας και καρβαμαζεπίνης ή λιθίου σε περίπτωσεις που πάσχουν από πολλαπλά επεισοδία κατάθλιψης είναι θεμιτή.
Σύμφωνα με την παγκόσμια βιβλιογραφία, καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα έχει ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοεκπαίδευση. Η θεραπεία μολονότι είναι μακροχρόνια, με την κατάλληλη στήριξη και συνεργασία με τον θεραπευτή αντιμετωπίζεται επιτυχώς.
Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής Διαταραχής
Η Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής Διαταραχής (World Bipolar Day), ανακηρύχθηκε, στις 30 Μαρτίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Εταιρείας για τις Διπολικές Διαταραχές , του Ασιατικού Δικτύου για τη Διπολική Διαταραχή (Asian Network of Bipolar Disorder) και του Διεθνούς Ιδρύματος για τη Διπολική Διαταραχή (International Bipolar Foundation).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι 45.000.000 άτομα πάσχουν από διπολική διαταραχή και ότι σε κάθε χώρα πάσχει το 0,3-1,2% του πληθυσμού, σύμφωνα με στοιχεία του 2017.
Στόχος του εορτασμού είναι η ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης για τη διπολική διαταραχή και την εξάλειψη του κοινωνικού στίγματος που φέρουν οι πάσχοντες. Η 30ή Μαρτίου είναι η γενέθλια ημέρα του σπουδαίου ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ο οποίος διαγνώστηκε μεταθανάτια ότι πιθανόν να έπασχε από διπολική διαταραχή.
Πηγές:
Psyxiatros.gr (Dr. Αρναούτογλου Νικήτας
Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής)