Η εντυπωσιακή πορεία του Κύπριου ζωγράφου που ξεκίνησε από το Παλαιχώρι έφτασε μέχρι την Κίνα και κατέληξε στην Πάφο…
Η τέχνη είναι για να τη βλέπουν πολλοί άνθρωποι τονίζει μεταξύ άλλων στη συνέντευξή του στον Αδέσμευτο ο ζωγράφος Γιώργος Κοτσώνης. Τονίζει ότι ζωγραφίζει με το δικό του προσωπικό στυλ και στα έργα του θέλει να φαίνεται το Μεσογειακό φως και η κουλτούρα μας που πηγάζει από την Αρχαία Ελλάδα και τη Βυζαντινή αγιογραφία. Θυμάται τα παιδικά του χρόνια στο Παλαιχώρι, τις σπουδές του στο Λονδίνο, την Κίνα και την Πράγα. Δηλώνει ότι αγαπά όλα του τα έργα και δεν ξεχωρίζει κανένα, ενώ όταν πουλά κάποιο από τα έργα του νιώθει ότι αποχωρίζεται ένα κομμάτι από τον εαυτό του… Αυτές τις μέρες ο Γιώργος Κοτσώνης παρουσιάζει στη Γκαλερί «Κύκλος» τη νέα του έκθεση με έργα ζωγραφικής, ψηφιδωτού και γλυπτικής ενώ προγραμματίζει εκθέσεις στη Λεμεσό και την Αθήνα.
-Γεννηθήκατε στο Παλαιχώρι, ποιες οι θύμισες από τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα στο Παλαιχώρι όπου και φοίτησα στο Δημοτικό Σχολείο. Από μικρός μου άρεσε πολύ η ζωγραφική. Δίπλα από το σπίτι μας έμενε ένας δάσκαλος και πριν ακόμα να πάω στο σχολείο, μου χάρισε ένα βιβλίο με εικόνες που μου άρεσε πάρα πολύ. Ωστόσο μια γειτόνισσα ζήτησε από τη μητέρα μου το βιβλίο για να κεντήσει ένα λαγουδάκι σε μια σαλιαρίτσα και όταν το επέστρεψε με λύπη μου διαπίστωσα ότι έσχισε τη σελίδα με το λαγουδάκι. Ακολούθως όταν φοιτούσα στο Δημοτικό σχολείο και ο δάσκαλος μας έβγαζε έξω στη φύση για να ζωγραφίσουμε, οι άλλοι συμμαθητές μου έκαναν σχέδια από μνήμης ενώ εγώ ζωγράφιζα την εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου που ήταν απέναντι. Τότε ο δάσκαλος έπιασε το τετράδιο μου το έδειξε στους μαθητές και τους είπε ότι όταν ζωγραφίζουμε εκ του φυσικού, πρέπει να κάνουμε αυτά που βλέπουμε.
-Θέλατε από τότε να γίνετε ζωγράφος;
Όχι γιατί το να γίνεις ζωγράφος εκείνη την εποχή είχε κακή φήμη, έλεγαν ότι οι ζωγράφοι πεθαίνουν στο ψαθί και γι’ αυτό ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας. Όταν πήγα στη Μέση Εκπαίδευση και καλλιέργησα περισσότερο τις ικανότητες μου στη ζωγραφική χρησιμοποιώντας ακουαρέλα, προσανατολιζόμουν όλο και περισσότερο στη ζωγραφική. Έτσι τελειώνοντας το σχολείο γράφτηκα στο τότε υπουργείο παιδείας που ήταν υπό Αγγλική διοίκηση στο Saint Martin’s. Με 10 λίρες στην τσέπη και τη διεύθυνση μιας ξαδέρφης μου στο Λονδίνο που ήταν ράφταινα ξεκίνησα να πάω για σπουδές, ελπίζοντας ότι θα βρω και μια δουλεία να εργάζομαι και ταυτόχρονα να σπουδάζω.
-Πώς ήταν τελικά οι σπουδές στο Λονδίνο;
Δύσκολες γιατί όπως είπα, άρχισα να εργάζομαι σε ένα εστιατόριο «το Ακρόπολις», όπου δούλευα πολλές ώρες και μόνο δυο τρεις ώρες είχα χρόνο για να φοιτώ στη Σχολή. Παράλληλα, ήταν πολύ δύσκολη η κατάσταση στο Λονδίνο αφού στην Κύπρο εκείνη την εποχή ήταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ και δεν υπήρχε μεγάλη συμπάθεια για τους Κυπρίους, γι’ αυτό και εγώ απογοητευμένος επέστρεψα στην Κύπρο. Όταν επέστρεψα, βρήκα δουλειά ως διαφημιστής στις κινηματογραφικές επιχειρήσεις στη Λευκωσία με μισθό 20 λίρες τον μήνα. Δουλειά μου ήταν να κάνω διάφορα κολλάζ, με φωτογραφίες έργων που επρόκειτο να προβληθούν και δημοσιεύονταν στις εφημερίδες. Εκεί δούλεψα μέχρι το 1960, εκείνη τη χρονιά η ΠΕΟ οργάνωνε το συνέδριο της και με κάλεσαν να διακοσμήσω την αίθουσα του συνεδρίου. Ο τότε Γ.Γ. Ζιαρτίδης και άλλα στελέχη της οργάνωσης τους άρεσε η δουλειά μου και μου πρότειναν μίαν υποτροφία για την Κίνα, την οποία δεν προτίμησαν τα παιδιά μελών της οργάνωσης λόγω γλώσσας και απόστασης. Μετά το πάθημα του Λονδίνου αποφάσισα να δεχτώ την υποτροφία και αναχώρησα για την Κίνα, όπου για έναν χρόνο έμαθα τη γλώσσα και μπήκα στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πεκίνου, όπου υπήρχαν τα τμήματα γλυπτικής, κινέζικης τέχνης, χαρακτικής και λαδομπογιάς.
-Έτσι η Κίνα μπαίνει στη ζωή σας. Πώς τα καταφέρατε, πως συνεννοούσασταν, μάθατε και κινέζικα;
Βεβαίως και έμαθα, η Κινέζικη γλώσσα είναι πολύ απλή στη γραμματική και στην ομιλία, αλλά πολύ δύσκολη στο διάβασμα γιατί είναι με χαρακτήρες. Έμαθα κινεζικά και μιλούσα άπταιστα στα τρία χρόνια της παραμονής μου. Τον τρίτο χρόνο, άρχισε να με προβληματίζει το γεγονός ότι αν έμενα στην Κίνα θα επηρεαζόταν η ζωγραφική μου κουλτούρα. Άρχισα να ψάχνω κάποια ευρωπαϊκή χώρα για να συνεχίσω τις σπουδές μου και μετά από διαβήματα μου, εξασφάλισα από την Πρεσβεία της Τσεχοσλοβακίας υποτροφία για την Πράγα. Για ένα χρόνο έμαθα τσεχικά και ακολούθως μπήκα στο 3ο έτος της σχολής καλών τεχνών, αφού μου αναγνώρισαν τα δυο χρόνια της φοίτησης μου στην Κίνα.
-Η Πάφος πώς μπήκε στη ζωή σας;
Όταν τελείωσα τις σπουδές μου το 1967 και επέστρεψα στην Κύπρο, διορίστηκα καθηγητής τέχνης στην Πάφο όπου και γνώρισα τη σύζυγο μου Κλεοπάτρα, καθηγήτρια Μουσικής και από τότε ζω και εργάζομαι στην Πάφο, όπου για 17 χρόνια δούλεψα στην εκπαίδευση. Μετά το 1974 όταν η Πάφος άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά, αποφάσισα να αφήσω την εκπαίδευση να ιδιωτεύσω.
-Ποια θέματα σας απασχολούν στη ζωγραφική σας;
Κεντρικό θέμα στη ζωγραφική μου είναι ο άνθρωπος, αφού πιστεύω ότι η ανθρώπινη φιγούρα είναι το τελειότερο έργο της φύσης με τη γυναικεία ομορφιά να με εμπνέει πάρα πολύ. Το πρώτο γυμνό που ζωγράφισα ήμουν φοιτητής και από τότε δούλεψα πάρα πολύ στο γυναικείο και ανδρικό σώμα καθώς επίσης και πορτρέτα.
-Με το ψηφιδωτό πότε και γιατί ασχοληθήκατε;
Όταν ήρθα στην Πάφο, ανακαλύφθηκαν τα ψηφιδωτά στην Οικία του Διόνυσου και επειδή έτυχαν μεγάλης δημοσιότητας κάθε απόγευμα πήγαινα και παρακολουθούσα τις εργασίες επιδιόρθωσης τους από τεχνίτες της τότε Γιουγκοσλαβίας και γνωρίστηκα με το υλικό την πέτρα. Για πρώτη φορά ασχολήθηκα με το ψηφιδωτό το 1973 και το πρώτο μου έργο ήταν παραγγελία του νυν Αρχιεπισκόπου, τότε Ηγουμένου στον Άγιο Νεόφυτο και είναι στην κεντρική είσοδο ένας μισός κύκλος με τον Άγιο Νεόφυτο στο κέντρο και Αγγέλους στα δεξιά και αριστερά. Ακολούθησαν στη συνέχεια και άλλες παραγγελίες από τον Αρχιεπίσκοπο, με αποκορύφωμα το μεγάλο ψηφιδωτό (15 τετραγωνικά μέτρα) που έκανα στην Μητρόπολη Πάφου.
-Εκτός από το θρησκευτικό χαρακτήρα στο ψηφιδωτό ασχολείστε και με άλλα θέματα;
Επειδή το ψηφιδωτό είναι μια μνημειακή τέχνη, τα θέματα μου είναι περισσότερο κυβιστικά και βασισμένα στην αρχαία Ελληνική μυθολογία αλλά και σε σύγχρονα θέματα. Στα έργα μου υπάρχει το δικό μου προσωπικό στυλ. Για την κατασκευή ψηφιδωτών απαιτούνται πολλά εργατικά και ευτυχώς για εμένα είχα δυο μικρότερους αδελφούς που έμαθαν να κόβουν ψηφίδες και με βοηθούν.
Εγώ κάνω το σχέδιο και τη μακέτα, χωρίζω τα χρώματα και την υπόλοιπη δουλειά την κάνουν ο Αντώνης και ο Χρήστος. Το πιο πρόσφατο ψηφιδωτό μας ήταν η μορφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Αρχιεπισκοπή, που τελειώσαμε στις 19 Ιανουάριου φέτος. Τώρα προετοιμαζόμαστε για ένα ψηφιδωτό στο Εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας στην Αργάκα…
-Ποια είναι τα συναισθήματα σας την ώρα που ζωγραφίζετε;
Ζωγραφίζω με το δικό μου προσωπικό στυλ και στα έργα μου θέλω πάντοτε να φαίνεται το Μεσογειακό φως και η δική μας κουλτούρα που πηγάζει από την Αρχαία Ελλάδα και Βυζαντινή αγιογραφία.
-Από τα έργα σας ξεχωρίζετε κάποιο;
Αγαπώ όλα τα έργα μου, κρατάω κάποια στην προσωπική μου συλλογή, αλλα δεν μπορώ να πω ότι τα ξεχωρίζω από εκείνα που θα πουλήσω. Άλλωστε η τέχνη είναι για να τη βλέπουν πολλοί άνθρωποι…
-Όταν πουλάτε κάποιο έργο σας νιώθετε ότι αποχωρίζεστε ένα κομμάτι από τον εαυτό σας;
Βέβαια, αφού κάθε έργο έχει πολλές ώρες δουλειάς και σκέψης και είναι σαν να φεύγει ένα κομμάτι από τον εαυτό μου. Όμως είναι αναγκαίο να πωλούνται κάποια από τα έργα μας για καθαρά βιοποριστικούς σκοπούς.
-Έχετε ζηλέψει το έργο κάποιου άλλου συναδέλφου σας;
Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες στην Κύπρο. Ο καθένας έχει το δικό του προσωπικό στυλ και χαίρομαι όταν οι συνάδελφοι δουλεύουν και παρουσιάζουν έργα και δεν τους ζηλεύω. Προτρέπω μάλιστα τους νέους καλλιτέχνες να δουλεύουν, να μην απογοητεύονται να παρουσιάζουν τα έργα τους και να δέχονται κακόπιστες κριτικές από μεγαλύτερους τους και να προσπαθούν να βελτιωθούν.
-Υπάρχουν πράγματα που σας ενοχλούν;
Πιστεύω ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει κίνητρα στους δημιουργούς καλλιτέχνες, να τους συμπαρασταθεί με κάποιο βοήθημα, ώστε να μην απογοητεύονται.
-Μετά την έκθεση ζωγραφικής και ψηφιδωτού στη γκαλερί «Κύκλος» ποιο θα είναι το επόμενο σας βήμα;
Θέλω το φθινόπωρο να κάνω μια έκθεση στη Λεμεσό, ενώ στο πρόγραμμα μου είναι και μια έκθεση στη Αθήνα και γι’ αυτό δουλεύω με τους συνεργάτες μου τη Ραφαέλλα και τον Γιάννη, δυο νέα παιδιά που έχουν ολοκληρώσει πρόσφατα τις σπουδές τους.
-Στη μνήμη σας έμεινε κάποιο περιστατικό χαραγμένο που θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας;
Το πιο ενδιαφέρον περιστατικό που είχα πρόσφατα ήταν το 2015 όταν ένα νεαρό ζευγάρι Γάλλων δικηγόρων που έκαναν τις διακοπές τους σε ξενοδοχείο της Πάφου όπου εκείνη την περίοδο φιλοξενούνταν κάποια έργα μου και όταν επέστρεψαν στο Παρίσι επικοινώνησε μαζί μου ο σύζυγος της κοπέλας και μου ζήτησε να ζωγραφίσω τη γυναίκα του δηλώνοντας μάλιστα πρόθυμος να την στείλει για να ποζάρει. Εγώ ζήτησα να μου στείλει κάποιες φωτογραφίες και μου έστειλε δέκα περίπου γυμνές φωτογραφίες της κοπέλας που όμως δεν ήταν υψηλής ευκρίνειας για αυτό και τον πήρα τηλέφωνο και μου είπε ότι θα στείλει τη γυναίκα του για να ποζάρει όπως και έπραξε. Όταν ολοκληρώθηκε το πορτρέτο που της έφτιαξα ύψους 1,5 μέτρου ενθουσιάστηκαν, μου είπαν ότι τους θυμίζει Αρχαίο Ελληνικό Άγαλμα ήρθαν στην Πάφο, με πλήρωσαν και επειδή δεν μπορούσαν να το μεταφέρουν τους έστειλα το έργο στο Παρίσι.