Από τον Παππού στον Εγγονό και από τα ζεμπίλια στα υπερσύγχρονα μηχανήματα εξαγωγής λαδιού, ο διευθυντής του υπερσύγχρονου ελαιοτριβείου Πρωθιερέας, μιλά για την αγάπη του για το ελαιόλαδο που σήμερα έγινε πάθος…
Ο γενικός διευθυντής του ελαιοτριβείου «Πρωθιερέας», Μάριος Σωκράτους, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός και εργάστηκε ως ηλεκτρολόγος σε κάποιες εταιρείες. Με την οικονομική κρίση του 2008 άρχισε να εργάζεται στο οικογενειακό ελαιοτριβείο, μια δουλειά την οποία αγάπησε και πλέον όχι μόνο ασχολείται με την παραγωγή ελαιόλαδου αλλά τα τελευταία χρόνια επεκτάθηκε στην εμφιάλωση και στις εξαγωγές. Στην συνέντευξή του στο Cosmos News μας μιλά για την αγάπη της οικογένειάς του για το ελαιόλαδο, για την ενασχόληση του ιδίου με την παραγωγή ελαιόλαδου σεβόμενος την οικογενειακή παράδοση και μας δίνει μέσα από την εμπειρία του χρήσιμες πληροφορίες για τον σωστό τρόπο εξαγωγής, φύλαξης και αποθήκευσης του ελαιόλαδου…
Πότε πρωτολειτούργησε το ελαιοτριβείο σας;
Το ελαιοτριβείο μας άρχισε να λειτουργεί πριν από πολλά χρόνια από τον Παππού μου Νικόλα Πρωθιερέα στο Γουδί. Ήταν το τρίτο ελαιοτριβείο που λειτουργούσε τη δεκαετία του ΄70 Παγκύπρια και το πρώτο στην Πάφο που εξυπηρετούσε τους κατοίκους πολλών χωριών της επαρχίας. Τότε ο παππούς Νικόλας έκανε ένα μεγάλο τεχνολογικό βήμα για εκείνη την εποχή αντικαθιστώντας τα «ζεμπίλια» και τα πιεστήρια με τα φυγοκεντρικά μηχανήματα που αλέθουν την ελιά και την διαχωρίζουν. Ήταν ο πρώτος στην Πάφο που έφερε το συγκεκριμένο μηχάνημα και ήταν ένα σημαντικό βήμα για την εποχή, αφού πλέον δεν ήταν απαραίτητος ο μεγάλος αριθμός προσωπικού για τη λειτουργία του ελαιοτριβείου με τα ζεμπίλια, ενώ παράλληλα μπορούσε να επεξεργαστεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ελιών.
Εσείς πότε αρχίσατε να ασχολείστε;
Σπούδασα ηλεκτρολόγος μηχανικός και όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου άρχισα να εργάζομαι ως ηλεκτρολόγος σε διάφορες εταιρίες, ενώ το ελαιοτριβείο συνέχιζε να λειτουργεί από τον πατέρα μου. Γύρω στο 2008 με την οικονομική κρίση, άρχισα και εγώ να εργάζομαι στο ελαιοτριβείο παράλληλα με την δουλειά μου. Στην πορεία, όμως, η ενασχόλησή μου με την παραγωγή ελαιόλαδου έγινε αγάπη, αφοσίωση και όραμα να καθιερωθεί το προϊόν στην τοπική και παγκόσμια αγορά γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με την εμφιάλωση και εξαγωγή του ελαιόλαδου σε άλλες χώρες.
Θυμάστε πως γινόταν τότε η διαδικασία εξαγωγής του ελαιόλαδου από τα «ζεμπίλια»; ποια η διαφορά με το σήμερα;
Έχω κάποιες αναμνήσεις και εικόνες από τότε, κυρίως από άλλα ελαιοτριβεία και όχι από του παππού μου, γιατί από πολύ νωρίς ο παππούς είχε αντικαταστήσει τα παλιά μηχανήματα με τα φυγοκεντρικά. Τα παλιά «ζεμπίλια» και τα άλλα μηχανήματα του παππού τα θυμάμαι αμυδρά όταν είχαν αποσυρθεί σε χωράφια. Από διάφορους πελάτες μας, μεγάλης κυρίως ηλικίας έχω ακούσει όμορφες και νοσταλγικές ιστορίες από εκείνη την εποχή, τότε που η διαδικασία άλεσης του καρπού και η εξαγωγή του ελαιόλαδου γίνονταν με τόσο αργό ρυθμό που στο ελαιοτριβείο μαγείρευαν και έψηναν διάφορες πίττες μέχρι να έρθει η ώρα να εξυπηρετηθούν!
Τι πρέπει να γνωρίζει ένας ελαιοπαραγωγός ώστε να παράξει καλής ποιότητας λάδι;
Το σημαντικότερο που πρέπει να κάνει είναι η σωστή καλλιεργητική φροντίδα των ελαιόδεντρων του, δηλαδή το δέντρο να ποτίζεται σωστά, να κλαδεύεται και να αντιμετωπίζονται τα έντομα (ο δάκος) που προσβάλλουν τους καρπούς και υποβαθμίζουν την ποιότητα του ελαιόλαδου. Οι ελιές πρέπει να μεταφέρονται στο ελαιοτριβείο όσο το δυνατόν γρηγορότερα, να μην μένουν περισσότερο από 3 μέρες στο σπίτι, διαφορετικά θα πρέπει να τοποθετούνται είτε σε πλαστικά κιβώτια είτε σε δικτυωτές σακούλες προκειμένου να αερίζονται για να μην μουχλιάσουν.
Άρα καταρρίπτεται αυτό που έλεγαν οι παλιότεροι ότι η ελιά πρέπει να μείνει στο σπίτι για ορισμένες μέρες για να βγάλει λάδι;
Δυστυχώς, αυτήν η νοοτροπία συνεχίζεται από κάποιους κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, θέλω όμως να πιστεύω ότι οι νέοι δεν ακολουθούν αυτή τη λανθασμένη αντίληψη γιατί όσο πιο φρέσκια πάει η ελιά στο ελαιοτριβείο, θα πάρουμε καλύτερο ελαιόλαδο.
Ποια είναι η καλύτερη ποιότητα ελαιόλαδου;
Η ανώτερη κατηγορία ελαιόλαδου είναι το εξαιρετικά παρθένο που έχει έντονα αρώματα, με πολύ διαφορετική γεύση από τα υπόλοιπα ελαιόλαδα, ειδικά όταν σερβίρεται ωμό. Στη συνέχεια ακολουθεί το παρθένο ελαιόλαδο.
Ο παραγωγός πως θα εξασφαλίσει καλή ποιότητα λαδιού;
Θα την εξασφαλίσει όταν ο καρπός του είναι υγιής και δεν έχει προσβληθεί από δάκο.
Ασχολείστε και με την εμφιάλωση του ελαιόλαδου. Τι πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα ο αγοραστής;
Αν και είμαστε μια χώρα πλούσια σε ελαιόδεντρα και παραγωγή ελαιόλαδου, οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν τις κατηγορίες του προϊόντος και πολλές φορές επιλέγουν να αγοράσουν με βάση την τιμή πώλησης του. Καλό είναι να προμηθευόμαστε πάντα συσκευασμένο ελαιόλαδο από παραγωγούς, να ελέγχουμε την ημερομηνία παραγωγής και λήξης και να το καταναλώνουμε εντός της χρονιάς παραγωγής του καθώς όταν παλιώνει χάνει τις πολυφαινόλες και τις βιταμίνες του.
Ποιες είναι οι ιδανικές συνθήκες αποθήκευσης του ελαιόλαδου;
Εχθρός του ελαιόλαδου είναι ο αέρας και το οξυγόνο που το οξειδώνει για αυτό και θα πρέπει να αποθηκεύουμε το λάδι μας σε κατάλληλο δοχείο και να το φυλάγουμε σε σκοτεινό μέρος χωρίς υγρασία. Για αυτόν το λόγο επιλέγουμε σκουρόχρωμα μπουκάλια κατά την εμφιάλωση.
Πόσο καιρό διατηρείται το ελαιόλαδο;
Ανάλογα με τις συνθήκες αποθήκευσης και φύλαξης σε κατάλληλο ανοξείδωτο δοχείο το ελαιόλαδο μπορεί να διατηρηθεί για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και μέχρι τα δυο χρόνια. Εγώ προσωπικά φροντίζω το λάδι που εμφιαλώνω να είναι πάντοτε της φετινής σεζόν και κάθε χρόνο φροντίζω να παίρνω φρέσκο ελαιόλαδο για τους πελάτες μου.
Ασχολείστε και με την εξαγωγή ελαιόλαδου. Ποιές είναι οι χώρες που προτιμούν το Κυπριακό λάδι;
Συνήθως η Μεγάλη Βρετανία δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση στο Κυπριακό ελαιόλαδο ενώ τα τελευταία δυο με τρία χρόνια, άρχισαν και οι Ιταλοί να αγοράζουν αρκετές ποσότητες κυπριακού ελαιόλαδου. Την περσινή χρονιά η Ιταλία αγόρασε από όλη την Κύπρο μεγάλες ποσότητες λαδιού και μάλιστα σε καλή τιμή.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της εταιρείας σας;
Στόχος μας είναι να ενημερωνόμαστε συνεχώς για τις νέες τεχνολογίες.
Τα τελευταία δυο με τρία χρόνια έχει κάνει την εμφάνισή της μια νέα τεχνολογία που δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα στην Κύπρο και αφορά σε κάποια νέα μηχανήματα τα οποία βγάζουν το ελαιόλαδο πιο γρήγορα χωρίς να απαιτείται μεγάλος χρόνος μάλαξης.
Για να καταλάβετε, αυτήν τη στιγμή όταν οι ελιές αλεστούν πρέπει να μείνουν στον μαλακτήρα και να ανακατεύονται για 35 με 45 λεπτά. Ήδη κάποιες εταιρείες έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα ώστε η ελιά να ετοιμάζεται στα 10 λεπτά και να μειώνεται ο χρόνος ετοιμασίας της ελαιοζύμης.
Έχω επισκεφθεί ελαιοτριβεία στο εξωτερικό που λειτουργούν με αυτή την νέα τεχνολογία και εάν υπάρξουν και κυβερνητικά σχέδια ίσως προχωρήσουμε στην εγκατάσταση αυτών των συστημάτων στο ελαιοτριβείο μας.
Το ελαιοτριβείο του παππού στο Γουδί υπάρχει;
Όχι, το ελαιοτριβείο έχει μεταφερθεί στην βιομηχανική περιοχή Αγίας Βαρβάρας και όλα τα παλιά μηχανήματά μας έχουν πωληθεί. Ο χώρος στον οποίο λειτουργούσε δεν ανήκει πλέον στην εταιρία μας.
Άννα Κυριάκου.