Καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών Υποθέσεων συναντώνται στις Βρυξέλλες για τη μηνιαία συνάντησή τους, αντιμετωπίζουν το ζήτημα της πιθανής επιστροφής προσφύγων από τη Συρία στην πατρίδα τους.
Λίγες μόλις ημέρες μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ, οι χώρες της Ευρώπης συζητούν ήδη την πιθανή τύχη των χιλιάδων Σύρων προσφύγων που έχουν καταφύγει στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αρκετές χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Σουηδία και η Δανία, έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα παγώσουν τις αιτήσεις ασύλου για τους Σύρους πρόσφυγες.
Ο Μάγκνους Μπρούνερ, ο Ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, δηλώνει ότι θα πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο και «περιμένουμε την κατάσταση στη Συρία τις επόμενες ημέρες» ώστε να «αποκτήσουμε σαφήνεια σχετικά με το πώς θα προχωρήσουμε».
Η Αυστρία μεταξύ των «σκληροπυρηνικών»
Οι υπουργοί Εσωτερικών της Σουηδίας και της Γερμανίας επανέλαβαν αυτή τη στάση, με τη Γερμανίδα υπουργό, Nancy Faeser, να τονίζει τη σημαντική συμβολή των Σύρων προσφύγων στη χώρα της. «Έχουμε πολλούς γιατρούς από τη Συρία. Είναι ευπρόσδεκτοι να μείνουν στη Γερμανία, εφόσον σέβονται τους νόμους και εργάζονται εδώ».
Ο Αυστριακός ομόλογός της Faeser, Gerhard Karner, ακολουθεί μια πιο σκληρή προσέγγιση. Χθες δήλωσε ότι «το να περιμένουμε είναι λάθος προσέγγιση», ζητώντας να ξεκινήσουν οι εργασίες για τις απελάσεις το συντομότερο δυνατό, ενώ έκανε λόγο για «εγκληματίες, όσους δεν τηρούν τις ευρωπαϊκές και αυστριακές αξίες και όσους δεν θέλουν να εργαστούν».
Πριν από εννέα χρόνια, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε διακηρύξει: «Wir schaffen das», δηλαδή “θα τα καταφέρουμε”, όταν η κυβέρνησή της έλαβε την απόφαση να χορηγήσει άσυλο σε εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες.
Όμως πλέον οι συντηρητικοί σκληροπυρηνικοί ζητούν την επιστροφή τους. Ο Γενς Σπαν, αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU (Χριστιανοδημοκρατών) της ίδιας της Μέρκελ, πρότεινε να ναυλώσει αεροπλάνα και να δώσει στους Σύρους 1.000 ευρώ για να εγκαταλείψουν τη χώρα.
143.000 Σύριοι έλαβαν τη γερμανική υπηκοότητα μεταξύ 2021 και 2023, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν περίπου 700.000 Σύριοι που κατατάσσονται στους διάφορους τύπους αιτούντων άσυλο.
Le Monde: «Η συγκλονιστική βιασύνη των ευρωπαϊκών χωρών»
Οι ευρωπαϊκές χώρες αντέδρασαν με ασυνήθιστη ταχύτητα στην πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου. Ένα εικοσιτετράωρο αργότερα, η Γερμανία, η κύρια χώρα υποδοχής των Σύρων, ανακοίνωσε το πάγωμα της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου.
Περίπου 47.000 υποθέσεις εκκρεμούν επί του παρόντος. Η Δανία, η Σουηδία, η Νορβηγία και η Ιταλία ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Η γαλλική Υπηρεσία Προστασίας Προσφύγων και Ανιθαγενών (OFPP) ανακοίνωσε επίσης δύο ημέρες μετά ότι «αναβάλλει» τις αξιολογήσεις της.
«Αυτή η βιασύνη είναι σοκαριστική. Ομολογουμένως, το βάναυσο τέλος της δικτατορίας του Άσαντ μπορεί να δικαιολογήσει, από καθαρά νομική άποψη, το πάγωμα των τρεχουσών διαδικασιών. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ποια θεσμική τάξη θα προκύψει στη Δαμασκό και αν η ισχυρότερη προς το παρόν παράταξη, που αποτελείται από ισλαμιστές που παρουσιάζονται ως εθνικιστές, θα σεβαστεί ή όχι τα θεμελιώδη δικαιώματα των Σύρων, ιδίως αν ανήκουν σε μειονοτικές θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες» γράφει η γαλλική Le Monde.
Θα γυρίσουν στη Συρία;
Συντηρητικοί πολιτικοί έπεσαν με τα μούτρα να προτείνουν σχέδια για την επιστροφή τους. Ο Γενς Σπαν, υψηλόβαθμο στέλεχος των αντιπολιτευόμενων CDU (Χριστιανοδημοκρατών) της Γερμανίας, πρότεινε να δοθούν 1.000 ευρώ σε όποιον Σύρο επιθυμούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η κυβέρνηση της Αυστρίας έδωσε μάλιστα εντολή σε αξιωματούχους να προετοιμάσουν σχέδια απέλασης.
Οι σχεδόν 1 εκατομμύριο Σύριοι της Γερμανίας είναι η τρίτη μεγαλύτερη μειονότητα μετά τους Τούρκους και τους Ουκρανούς.Το ποσοστό απασχόλησης των Σύρων στη Γερμανία είναι υψηλότερο από ό,τι στις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ. Σχεδόν 200.000 παιδιά από τη Συρία φοιτούν σε γερμανικά σχολεία, πολλά από αυτά έχουν γεννηθεί στη Γερμανία ή είναι πολύ μικρά για να ανακαλέσουν οπουδήποτε αλλού.
Η «τοξική συζήτηση της Ευρώπης για τη μετανάστευση»
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες είχαν προτείνει την εξομάλυνση των σχέσεων με τον κ. Άσαντ πριν από την πτώση του, για να διευκολυνθεί η επιστροφή των Σύρων υπηκόων. Οι εκκλήσεις αυτής της εβδομάδας για επιστροφές είχαν περισσότερο να κάνουν με «την τοξική συζήτηση της Ευρώπης για τη μετανάστευση παρά με την κατάσταση στη Συρία», λέει η Judith Kohlenberger, ερευνήτρια σε θέματα μετανάστευσης στο Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Επιχειρήσεων της Βιέννης.