Το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου (ΕΔΠ) Ακάμα έχει ξεκινήσει, εγείροντας τις έντονες ανησυχίες περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Το Terra Cypria – Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus, καταγγέλλουν τη μη τήρηση των νομικά δεσμευτικών όρων της Έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) και της Γνωμάτευσης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου (ΕΔΠ) Ακάμα. Οι παραβιάσεις των όρων της ΕΟΑ εντοπίστηκαν κατά την διάρκεια επιτόπιας μας επίσκεψης στις 24/10/2023, όπου παρατηρήθηκαν αυθαιρεσίες οι οποίες εγείρουν έντονες ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή και έκβαση του Σχεδίου.
Βασική προϋπόθεση πριν την έναρξη των οποιονδήποτε εργασιών για το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, αποτελούσε η απομάκρυνση όλων των παράνομων υποστατικών. Αυτά, όχι απλά δεν έχουν απομακρυνθεί, αλλά συνεχίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία τους επιβαρύνοντας την περιοχή.
Η πρώτη φάση εφαρμογής του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του ΕΔΠ αφορά τα έργα βελτίωσης του κύριου οδικού δικτύου, στους δρόμους από την είσοδο του Ακάμα, στον Άσπρο Ποταμό, μέχρι τη Λάρα, συμπεριλαμβανομένου του δρόμου όπου βρίσκεται το Φαράγγι του Άβακα. Σε αρκετά σημεία στους δρόμους αυτούς καταγράφηκαν διαπλατύνσεις που ξεπερνούν κατά πολύ το προβλεπόμενο πλάτος, όπως ορίζεται από τους νομικά δεσμευτικούς όρους της της ΕΟΑ. Για παράδειγμα, στον δρόμο πάνω από τη Νότια Λάρα όπου προβλεπόταν περιορισμός του πλάτους του δρόμου στα 5.5 μέτρα, παρατηρούνται σημεία όπου το πλάτος φτάνει μέχρι και τα 11 μέτρα. Παραβιάζεται, επομένως, ο όρος της Γνωμάτευσης της ΣΜΠΕ, ο οποίος απαγορεύει αλλαγή στην όδευση, μεγάλες παρεμβάσεις στο ανάγλυφο, και διαπλατύνσεις εκτός όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, διατηρώντας πολύ χαμηλά πρότυπα πλάτους και σε μικρό μήκος.
Παρατηρήσαμε επίσης να παραβιάζονται και αρκετοί άλλοι όροι της Γνωμάτευσης της ΣΜΠΕ της Περιβαλλοντικής Αρχής:
- Συνεχής εποπτεία από έμπειρο μηχανικό και δασικό προσωπικό: Δεν παρατηρήσαμε κανέναν δασικό λειτουργό κατά τη διάρκεια της επιτόπιας έρευνας μας.
- Να γίνει οριοθέτηση του συνολικού πλάτους των δρόμων, εξέταση, και διενέργεια κλαδεύσεων όπου είναι δυνατόν από τον κύριο του έργου ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο η αποψίλωση της βλάστησης: Παρατηρήσαμε έντονη αποψίλωση βλάστησης και αυτή κυρίως λόγω της άστοχης, εκτεταμένης και αλόγιστης διαπλάτυνσης των υφιστάμενων δρόμων.
- Απαγόρευση στάθμευσης μηχανημάτων ή αποθήκευσης υλικών έξω από το οδόστρωμα, το οποίο θα επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις κα κατόπιν αδείας: Εργαλεία και μηχανήματα παρατηρήθηκαν σε διάφορα σημεία και σε αδιατάρακτες περιοχές.
- Καμία ποσότητα εκχωμάτων δεν θα απορρίπτεται πάνω σε αδιατάρακτο έδαφος. Θα αποθηκεύονται προσωρινά για χρήση ως υποθεμέλιο ή θα διατίθενται σύμφωνα με τη Νομοθεσία εκτός του Πάρκου: Μεγάλες ποσότητες εκχωμάτων παρατηρήθηκαν σε αδιατάρακτο έδαφος σε διάφορα σημεία.
Επιπλέον, με αφορμή τη βελτίωση του οδικού δικτύου, οι πάσσαλοι που παρεμπόδιζαν την είσοδο μηχανοκίνητων οχημάτων στην εξαιρετικά ευαίσθητη παραλία της Τοξεύτρας αφαιρέθηκαν, επιτρέποντας έτσι την ανεξέλεγκτη είσοδο (κυρίως τετράτροχων και αυτοκινήτων σαφάρι) στους ευαίσθητους οικοτόπους της περιοχής. Σε συνδυασμό με την απουσία επαρκούς εποπτείας, τέτοιες δραστηριότητες απειλούν και υποβαθμίζουν τόσο τους οικοτόπους και τα είδη, όσο και το ανάγλυφο της περιοχής.
Παράλληλα, οι βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο πραγματοποιούνται χωρίς να έχει τεθεί σε λειτουργία οποιοδήποτε σύστημα διαχείρισης των επισκεπτών στο Πάρκο. Ως εκ τούτου, καθώς η προσβασιμότητα στο Πάρκο θα αυξάνεται, ως αποτέλεσμα του βελτιωμένου οδικού δικτύου, θα αυξηθεί αναπόφευκτα και η πίεση στους πολύ ευαίσθητους αποδέκτες όπως είναι η περιοχή της Λάρας και της Τοξεύτρας, ενόσω δεν υπάρχει σε ισχύι σύστημα διαχείρισης των επισκεπτών.
Βάσει των πιο πάνω, καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αναλάβουν άμεσα δράση για την παύση των εργασιών του Σχεδίου Αειφόρου Διαχείρισης του ΕΔΠ Ακάμα έως ότου διερευνηθεί η τήρηση ή μη των νομικά δεσμευτικών όρων της ΕΟΑ και να ληφθούν, εάν θεωρηθεί απαραίτητο, όλα τα διορθωτικά μέτρα για να αποτραπούν περαιτέρω αρνητικές επεμβάσεις, επιπτώσεις και αλλοίωση της περιοχής.
| Παράνομα καταλύματα εντός της προστατευόμενης παραλίας της Νότιας Λάρας, τα οποία ακόμα βρίσκονται σε λειτουργία παρά την προϋπόθεση άρσης των παρανομιών πριν την έναρξη της εφαρμογής του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα. |
| Παράνομα καταλύματα εντός της προστατευόμενης παραλίας της Νότιας Λάρας, τα οποία ακόμα βρίσκονται σε λειτουργία παρά την προϋπόθεση άρσης των παρανομιών πριν την έναρξη της εφαρμογής του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα.. |
| Διαπλάτυνση δρόμου στην περιοχή Άσπρος Ποταμός, στα πλαίσια βελτίωσης του οδικού δικτύου σύμφωνα με το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα. Το πλάτος φτάνει τα 9,85 μέτρα. Ο νομικά δεσμευτικός όρος της Περιβαλλοντικής Αρχής περιοριζει τον δρόμο στα 5,5 μέτρα σε όλο του το μήκος. |
| Διαπλάτυνση δρόμου πάνω απο την παραλία της Τοξεύτρας, μπροστά από τους βράχους, στα πλαίσια βελτίωσης του οδικού δικτύου σύμφωνα με το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα. Το πλάτος φτάνει τα 8,5 μέτρα. Ο νομικά δεσμευτικός όρος της Περιβαλλοντικής Αρχής περιοριζει τον δρόμο στα 5,5 μέτρα σε όλο του το μήκος. |
| Διαπλάτυνση δρόμου πάνω από την παραλία της Νότιας Λάρας, μπροστά από εγκαταλελειμμένο παράνομο κατάλυμα. Παρατηρείται έντονη ανασκαφή του δρόμου. Το πλάτος του δρόμου φτάνει τα 11 μέτρα. Ο νομικά δεσμευτικός όρος της Περιβαλλοντικής Αρχής περιοριζει τον δρόμο στα 5,5 μέτρα σε όλο του το μήκος. |
| Διαπλάτυνση δρόμου στον Κυκλικό της Λάρας. Στον συγκεκριμένο δρόμο υπάρχουν σημεία που φτάνουν τα 12,5 μέτρα πλάτος. Ο νομικά δεσμευτικός όρος της Περιβαλλοντικής Αρχής περιοριζει τον δρόμο στα 4 μέτρα. |
| Πολλαπλά σημεία εντός ΕΔΠ Ακάμα όπου μπάζα εναποτίθενται σε σημεία με αδιατάραχτη βλάστηση. Σύμφωνα με νομικά δεσμευτικό όρο της Περιβαλλοντικής Αρχής καμία ποσότητα εκχωμάτων δεν θα απορρίπτεται πάνω σε αδιατάρακτο έδαφος. |
| Πολλαπλά σημεία εντός ΕΔΠ Ακάμα όπου μπάζα εναποτίθενται σε σημεία με αδιατάραχτη βλάστηση. Σύμφωνα με νομικά δεσμευτικό όρο της Περιβαλλοντικής Αρχής καμία ποσότητα εκχωμάτων δεν θα απορρίπτεται πάνω σε αδιατάρακτο έδαφος. |
| Αφαίρεση των πασσάλων για σκοπούς βελτίωσης του οδικού δικτύου. Ως αποτέλεσμα, και λόγω έλλειψης επιτήρησης, παρατηρείται ανεξέλεγκτη διέλευση οχημάτων σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, όπως στην παραλία της Τοξεύτρας. |