Χτυπήματα που περιείχαν μηνύματα ήταν αυτά του Ιράν το περασμένο Σάββατο βράδυ και του Ισραήλ χθες βράδυ, σχολιάζουν στο ΚΥΠΕ δύο ακαδημαϊκοί που εκφέρουν μια πρώτη άποψη για τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή
Μιχάλης Κοντός: «Χτυπήματα δημιουργίας εντυπώσεων»
Τόσο η μία όσο και η άλλη πλευρά προέβησαν σε χτυπήματα δημιουργίας εντυπώσεων και επικοινωνιακής εδραίωσης της διεθνούς αξιοπιστίας τους, αλλά και διάσωσης του γοήτρου τους (face-saving) προκειμένου να μην επιτρέψουν στην άλλη πλευρά να υιοθετήσει ένα εύλογο (και διεθνώς πιστευτό) αφήγημα περί νίκης, ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Μιχάλης Κοντός, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Είναι σαφές, λέει, ότι ο αμοιβαίος ορθολογισμός οδηγεί τις δύο χώρες να μην επιθυμούν ανεξέλεγκτη κλιμάκωση, παρά ταύτα η έναρξη ενός σπιράλ έντασης ποτέ δεν διασφαλίζει την διατήρησή του σε χαμηλά και αποδεκτά επίπεδα κλιμάκωσης. Αν π.χ. οι δύο χώρες προκαλούσαν η μία στην άλλη σοβαρές ζημιές και μη αποδεκτές απώλειες ζωών τότε θα είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για μια ανεξέλεγκτη περιφερειακή διένεξη, εξήγησε. Εκτίμησε δε ότι έχουν προκληθεί κάποιοι τριγμοί στο εσωτερικό της ισραηλινής Κυβέρνησης λόγω της δυσαρέσκειας των πιο ακραίων στοιχείων της, με το χαμηλό επίπεδο κλιμάκωσης. Σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο όμως, συμπλήρωσε, επενεργεί προς όφελος της σταθερότητας.
Σε ερώτηση για τον ρόλο των ΗΠΑ, ο κ. Κοντός είπε ότι φαίνεται πως ο αμερικανικός παράγοντας ήταν αποφασιστικός στο να αποτραπεί το σενάριο μιας ισχυρής κλιμάκωσης το οποίο, με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, φαίνεται να απομακρύνεται. «Εν προκειμένω, φαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναλάβει έναν εξισορροπητικό ρόλο στην όλη διαδικασία, ο οποίος μέχρι τούδε φαίνεται να αποδίδει καρπούς».
Εξέφρασε δε την γνώμη ότι οι ΗΠΑ είναι δυνατό να εξέλθουν ως ο μεγάλος κερδισμένος από αυτό τον κύκλο κλιμάκωσης: από την εικόνα της υποχωρητικής δύναμης που μετά το 2011 αναδιπλώνεται διαρκώς από τη Μέση Ανατολή, τώρα στέλνει έμπρακτα το μήνυμα ότι όσοι συμπορεύονται μαζί τους μπορούν να νιώθουν ασφαλείς. Ας μη ξεχνάμε, συνέχισε, ότι η αμερικανική στρατηγική υποχώρηση της προηγούμενης περιόδου (κυρίως η μαζική αποχώρηση στρατευμάτων από το Ιράκ και το Αφγανιστάν) ευθύνεται για το ότι φιλικά κράτη όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, ακόμα και το Ισραήλ, στράφηκαν εν μέρει προς την Κίνα και τη Ρωσία είτε για αμυντικούς εξοπλισμούς, είτε για οικονομικές συνεργασίες.
Εκτίμησε ωστόσο ότι είναι αμφίβολο κατά πόσον ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορέσει να κεφαλαιοποιήσει προεκλογικά αυτό το στρατηγικό κέρδος, λόγω της εσωτερικής πόλωσης, γεγονός που, στο τέλος της ημέρας, μπορεί και να ακυρώσει αυτά τα κέρδη.
Για το τι θα γίνει στην Γάζα, ο Μιχάλης Κοντός εκτίμησε ότι πιθανόν να δούμε το Ισραήλ να επισπεύδει την επέκταση των επιχειρήσεων στη Ράφα. «Το κατά πόσον οι ΗΠΑ θα στηρίξουν αυτή την προσπάθεια μέχρι τέλους νομίζω θα εξαρτηθεί από το βαθμό στον οποίο το Ισραήλ θα επιτρέψει τη μεγαλύτερη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας». Όσο οι ενέργειες στη Γάζα συνεχίζονται και η ανθρωπιστική καταστροφή εντείνεται, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα διεθνούς απομόνωσης του Ισραήλ, γεγονός που θα δυσχεράνει την αποκατάσταση της προ-της-7ης Οκτωβρίου κατάστασης στις σχέσεις του με τον αραβικό κόσμο, η οποία τα τελευταία χρόνια εξελισσόταν ραγδαία, σημείωσε.
Επιπλέον, δήλωσε, μια πιθανή απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης που να καταλογίζει στο Ισραήλ τη διενέργεια γενοκτονίας στη Γάζα θα χειροτέρευε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Βέβαια μέσα από αυτό το τεράστιο διπλωματικό κόστος ενδεχομένως να προκύψει ο δραστικός περιορισμός της Χαμάς σε πολύ χαμηλά επιχειρησιακά επίπεδα, που αποτελεί άλλωστε και τον κύριο στόχο των ισραηλινών επιχειρήσεων, κατέληξε.
Χτυπήματα με μηνύματα εκατέρωθεν βλέπει και ο Παύλος Κοκτσίδης
Το χτύπημα του Ισραήλ ως απάντηση στην επίθεση του Ιράν ήταν ένα μήνυμα προς την Τεχεράνη πως μπορεί να πλήξει ανά πασά στιγμή ιρανικές υποδομές «και να μην πάρουν χαμπάρι», ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Παύλος Κοκτσίδης, Ειδικός Επιστήμονας διεθνών σχέσεων στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Σημείωσε δε ότι το Ισραήλ έχει την δυνατότητα στρατιωτικά και τεχνολογικά να πλήξει καίριες εγκαταστάσεις στο Ιράν, το οποίο δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει.
Το Ισραήλ έστειλε επίσης μήνυμα προς την Τεχεράνη «να μαζέψει τα proxies της, όπως την Χεζμπολάχ στον Λίβανο, την Χαμάς στη Γάζα, τους Χούθι», είπε ο κ. Κοκτσίδης αναφερόμενος σε οργανώσεις που λειτουργούν ως τοπικοί αντιπρόσωποι του Ιράν, λέγοντας πως το κράτος του Ισραήλ θέλει να νιώθει ασφάλεια και δεν πιστεύει ότι το Ιράν θέλει πραγματικά να χτυπήσει το Ισραήλ, «Αυτό είναι στη ρητορική του Ιράν, το οποίο βάζει άλλους να κάνουν τη δουλειά αντί αυτού».
Εκτίμησε δε ότι αυτό το «πολεμικό πινγκ πονγκ» μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τις εκλογές στις ΗΠΑ ώστε να συντηρηθεί μια ένταση που θα δώσει το επιχείρημα στον Βενιαμίν Νετανιάχου να πάει στην Αμερική και σε περίπτωση που νικήσει ο Ντόναλντ Τραμπ θα βρει πιο «ευήκοα ώτα» το αίτημά του για βοήθεια από τις ΗΠΑ.
Ερωτηθείς για το τι θα γίνει στη Λωρίδα της γάζας, ο κ. Κοκτσίδης εκτιμά ότι ο Νετανιάχου θα προχωρήσει στην επίθεση εναντίον της Χαμάς στη Ράφα και θα πρέπει ο άμαχος πληθυσμός να μεταφερθεί στο βορρά. Γι’ αυτό η διεθνής κοινότητα, εκτίμησε, θα πρέπει να επέμβει τόσο για να χτίσει προσωρινές υποδομές για όλο αυτό τον πληθυσμό, αλλά και για να σώσουν την ζωή αυτών των ανθρώπων.
Οι ΗΠΑ ως εγγυήτριες με την πλατφόρμα για την εκφόρτωση και μεταφορά της ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας, μπορούν να σώσουν τις ζωές αυτών των ανθρώπων, συμπλήρωσε.