Ο Φυλακτής Κωνσταντινίδης θυμάται μαζί μας τα δύσκολα αλλά όμορφα παιδικά χρόνια, την περίοδο των σπουδών του σε Αθήνα και Λονδίνο, αλλά και τα πρώτα δύσκολα χρόνια του στο παλιό Νοσοκομείο της Πάφου…
Από μικρός ήθελε να γίνει γιατρός, επηρεάστηκε όπως λέει στη συνέντευξη του στον Αδέσμευτο από τους γιατρούς της τότε εποχής που οι γονείς του τον έπαιρναν όταν αρρωστούσε. O Δρ. Φυλακτής Κωνσταντινίδης, θυμάται τα παιδικά του χρόνια στη Γαλαταριά, τη «βέργα τη μοσφιλένη», το ταξίδι στην Αθήνα για τις σπουδές του, τα κιβώτια με τα χαλούμια και τον τραχανά, την απόφαση για την απόκτηση ειδικότητας στο Λονδίνο, αλλά και την πρώτη του χειρουργική επέμβαση…
-Ποιες οι θύμισες σας από το χωριό σας, το Δημοτικό σχολείο και τη ζωή στην κοινότητα;
Γεννήθηκα στη Γαλαταριά, όπου και φοίτησα στο Δημοτικό σχολείο. Εκείνη την εποχή είχαμε μαθήματα πρωί και απόγευμα. Στο χωριό μας δεν είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα και ο δρόμος δεν ήταν ασφάλτινος ήταν χωματένιος. Στον ελεύθερο μας χρόνο, παίζαμε ξέγνοιαστα στα αλώνια, δεν είχαμε μπάλες ποδοσφαίρου αλλα παίζαμε τα παραδοσιακά παιγνίδια λιγκρίν, πλάκα, τρέξιμο…
-Πόσους μαθητές είχε τότε το σχολείο της Γαλαταριάς;
Το σχολείο μας ήταν μονοδιδάσκαλο, είμασταν 30 με 32 μαθητές και όλοι είμαστε σε μια αίθουσα και ο δάσκαλος κατάφερνε να κάνει μάθημα σε όλες τις τάξεις ταυτόχρονα, αλλά και να επικρατεί τάξη στο σχολείο αφού υπήρχε και η «βέργα η μοσφιλένη» που έπρεπε να φέρει από το σπίτι του ο άτακτος μαθητής.
-Εσείς σε ποια κατηγορία ανήκατε στους άτακτους ή στους φρόνιμους;
Νομίζω ότι ήμουν λίγο άτακτος και δούλεψε και η «βέργα», ευτυχώς όμως δεν ξεκόλλησε το αυτί μου από το τράβηγμα όπως άλλων συμμαθητών μου…
-Όταν τελειώσατε το δημοτικό που πήγατε γυμνάσιο;
Όταν αποφοίτησα από το δημοτικό του χωριού μου, ήρθα στην Πάφο και έδωσα εξετάσεις για εισαγωγή στο Ελληνικό Γυμνάσιο. Όταν πέρασα τις εξετάσεις, τον Σεπτέμβριο που θα άνοιγαν τα σχολεία οι γονείς μου με έφεραν με το λεωφορείο της γραμμής στην Πάφο. Ενοικίασαν ένα δωμάτιο και έμενα μαζί με ένα παιδί από τα Μέσανα και αφού με τακτοποίησαν έφυγαν για το χωριό. Έτσι από 12 χρονών ζούσα μόνος μου στην Πάφο. Στο χωριό πηγαίναμε Σαββατοκύριακα όταν είχε κάποια δουλειά ο πατέρας μου για να τον βοηθήσουμε. Ήταν περιττά έξοδα να πληρώνεις αγώγειο να πάεις και να έρθεις στο χωριό χωρίς να έχεις να κάνεις κάποια δουλειά.
-Θέλατε από μικρός να γίνετε γιατρός;
Ποτέ δεν είχα σκεφτεί να κάνω οτιδήποτε άλλο. Η μάνα και η θεία μου, μου έλεγαν ότι από μικρός ήθελα να γίνω γιατρός. Πιστεύω ότι είχα επηρεαστεί από τους γιατρούς που οι γονείς μου όταν αρρωστούσα με έπαιρναν είτε στον Ηρόδοτο στον Άγιο Δημητριανό είτε στον Παπαδόπουλο στην Πάφο.
-Οι γονείς σας τι σας είπαν όταν τους ανακοινώσατε ότι θέλετε να γίνετε γιατρός;
Δεν είχαν καμιά αντίρρηση, ο πατέρας μου ήθελε να σπουδάσουν τα παιδιά του και με τα δεδομένα της εποχής, είχε την οικονομική ευχέρεια για να σπουδάσουν και τα τρία παιδιά του. Έτσι ολοκληρώνοντας τη στρατιωτική μου θητεία αναχώρησα για την Αθήνα για να σπουδάσω Ιατρική.
-Τα φοιτητικά σας χρόνια πως ήταν;
Πρώτα να πω ότι τότε (1967) για να πάμε στην Αθήνα χρησιμοποιούσαμε καράβι και πηγαίναμε στη Λεμεσό φορτωμένοι με κιβώτια με τα φαγητά μας-κονσέρβες, χαλούμια, τραχανά-μπαίναμε στη μαούνα και μας έπαιρνε στο καράβι. Φθάνοντας στον Πειραιά, τα κασόνια των φοιτητών κατέβαιναν με γερανό και πολλές φορές έβλεπες να πέφτουν χαλούμια και κονσέρβες (αυτή η εικόνα έμεινε στη μνήμη μου και δεν πρόκειται να την ξεχάσω). Από εκεί παίρναμε τρίκυκλο φορτώναμε τα κιβώτια μας και πηγαίναμε σε κάποιον άλλο Κύπριο φοιτητή για να μας φιλοξενήσει μέχρι να βρούμε σπίτι. Εμένα με είχαν φιλοξενήσει τα αδέλφια Κωνσταντινίδη από την Πενταλιά, μέχρι που βρήκα έναν υπόγειο και ενοικίασα.
-Τελειώνοντας τις σπουδές σας επιστρέφετε στην Κύπρο;
Τελειώνοντας τις σπουδές μου το 1972 ήρθα στην Κύπρο, ωστόσο από την Ελλάδα συνομιλούσα με τον Ανδρέα Δημητρίου που ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερος μου και είχε πάει στην Αγγλία για ειδικότητα. Τότε αποφάσισα ότι ήθελα να πάω και εγώ στην Αγγλία για ειδικότητα. Ο πατέρας μου ωστόσο μου είπε, «εγώ εσπούδασα σε, ο Γαλατόπουλος και ο Ηρόδοτος είναι εκεί βάλε και εσύ μια ταμπέλλα ότι είσαι γιατρός και να δουλέφκεις, εγώ έχω ακόμα ένα γιο να σπουδάσω και μια κόρη να παντρέψω». Τελικά όμως μου είπε θα σου κάμω τα εισιτήρια να πάεις στην Αγγλία. Αφού εξασφάλισα βίζα και με τα λεφτά που είχα στο ταμιευτήριο της συνεργατικής από το σχολείο -300 λίρες-, ο πατέρας μου, μου είπε πήγαινε στο Λονδίνο και εάν δεν τα καταφέρεις το σπίτι μας είναι εδώ για να γυρίσεις. Στο Λονδίνο φιλοξενήθηκα από μια οικογένεια Κυπρίων, την κυρία Ελένη που με πήγε σε κολέγιο για να μάθω Αγγλικά. Με συμπαραστάτες τον Ανδρέα Δημητρίου και τη Μαρία Καριτζιή από τη Λεμεσό, άρχισα να κάνω αιτήσεις σε νοσοκομεία για να εξασφαλίσω θέση για ειδικότητα. Στο πρώτο μάλιστα ίντερβιου που πήγα, τα Αγγλικά μου ήταν ελάχιστα και άλλοι Κύπριοι με συμβούλεψαν να μάθω καλά τις απαντήσεις στις βασικές ερωτήσεις κάτι που έκανα, ωστόσο ο Σκωτσέζος καθηγητής με ρώτησε «ποτέ μπορώ να ξεκινήσω» και δεν κατάλαβα, τότε η γραμματέας μου εξήγησε τι με ρωτούσε ο καθηγητής και έτσι βρήκα την πρώτη μου δουλειά. Οι Κύπριοι γιατροί που δουλεύαν στην Αγγλία ήταν δουλευταράδες και αυτή ήταν η σύσταση για όλους μας. Έτσι με τη βοήθεια του καθηγητή μου που του χρωστώ το «Ευ ζειν» αφού έκανε ότι μπορούσε για να πετύχω στις εξετάσεις και να γίνω μέλος του βασιλικού κολλεγίου του Εδιμβούργου και να προχωρήσω στην επιστήμη μου.
-Πότε επιστρέφετε στην Κύπρο;
Το 1980 μετά από επιμονή των γονιών μου, έκανα αίτηση όταν ήρθα για καλοκαιρινές διακοπές και με κάλεσαν για προσωπική συνέντευξη και προσελήφθηκα. Επέστρεψα στο Λονδίνο, τακτοποίησα τις υποχρεώσεις μου και τον Γενάρη του ‘80 επέστρεψα στην Κύπρο.
-Που πρωτοδιοριστήκατε και πως ήταν η ιατρική εκείνα τα χρόνια;
Διορίστηκα αρχικά στη Λευκωσία και ακολούθως στην Πάφο, στο παλιό νοσοκομείο, εκεί που σήμερα είναι τα κυβερνητικά κτήρια. Η ιατρική τότε ήταν σε πρωτόγνωρες συνθήκες. Να αναφέρω μόνο ότι στη πρώτη εγχείρηση που έκανα όταν την ολοκλήρωσα έβγαλα την πράσινη χειρουργική μπλούζα και την πέταξα στον κάλαθο και τότε η σίστερ του χειρουργείου με έντονο ύφος μου είπε «τι κάνεις, εάν μετά από κάθε εγχείρηση πετάς την μπλούζα εν να μας παττίσεις…», επίσης ακόμα και τα γάντια μιας χρήσης τα αποστείρωναν σε ειδικό κλίβανο και τα ξαναχρησιμοποιούσαμε. Σιγά-σιγά έγιναν αρκετά βήματα, κτίσαμε νέα νοσοκομεία, φέραμε κλιβάνους…
-Υπήρξατε και διευθυντής του νοσοκομείου Πάφου πως νιώθετε;
Ήταν ένα δύσκολο έργο αφού εξασκούσα ταυτόχρονα και τα καθήκοντα μου ως διευθυντής της χειρουργικής κλινικής. Φρόντισα όσο μπορούσα και στο μέτρο των δυνατοτήτων μου να εξυπηρετήσω τον κόσμο της Πάφου, αλάνθαστος δεν είναι κανείς αλλά ο σκοπός, η θέληση και η κατεύθυνση μου ήταν να αναπτύξω την ιατρική και να βοηθήσω τον συνάνθρωπο μου.
-Η απόφαση σας να μείνετε στην Πάφο ήταν σωστή;
Με τα δεδομένα της τότε εποχής, είχα τη δυνατότητα να μείνω στη Λευκωσία, όμως στην Πάφο γνώρισα τη γυναίκα μου και έφτιαξα την οικογένεια μου και δεν θεωρώ ότι ήταν λάθος μου που έμεινα εδώ.
-Πως αντιμετωπίζουν οι δικοί σας άνθρωποι (σύζυγος και παιδιά) το γεγονός ότι η δουλειά, σας κρατούσε μακριά τους από γιορτές και άλλες οικογενειακές υποχρεώσεις;
Υπήρχε μεγάλη κατανόηση κυρίως από τη σύζυγό μου, που ακόμη και Χριστούγεννα έτυχε να τους εγκαταλείψω για να πάω να χειρουργήσω, αλλά και κατά τη διάρκεια της απουσίας μου για μετεκπαιδεύσεις στο εξωτερικό. Ουδέποτε μου παραπονέθηκε, παρόλο που είχε και την ευθύνη να μεγαλώσει τα τρία αγόρια μας.
Φυσικά είχε τη βοήθεια της μητέρας της που ήταν για μας μεγάλη. Κατανόηση υπήρχε και από τα παιδιά μου. Προσπαθούσα όποτε τους έδινα μια υπόσχεση να την τηρώ. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι μια ημέρα τους υποσχέθηκα να τους πάω το απόγευμα στην Κάτω Πάφο στα αυτοκινητάκια στο περίπτερο, όμως έτυχε ένα έκτακτο περιστατικό και έμεινα στο νοσοκομείο μέχρι αργά το βράδυ. Όταν επέστρεψα τους βρήκα να με περιμένουν, παρά την κούραση μου μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πήγαμε στην Κάτω Πάφο. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να εκπληρώνεις ότι υπόσχεσαι στα παιδιά σου.
-Η πολιτική πως μπήκε στη ζωή σας;
Η ανάμειξη στα κοινά μου άρεσε, ήθελα να ήμουν ενεργός και νομίζω ότι και εκεί προσπάθησα να προφέρω ότι μπορούσα.
-Από τη θητεία σας στο Δημοτικό Συμβούλιο τι θυμάστε;
Δεν μπορώ να πω ότι είμαι πολύ χαρούμενος που υπήρξα δημοτικός σύμβουλος, αφού πράγματα που ήθελα να γίνουν δεν μπορούσαν τελικά να γίνουν.
-Πως περνάτε πλέον τον χρόνο σας;
Δεν εγκατέλειψα την ιατρική, τα πρωινά εργάζομαι στην κλινική Ρόγιαλ αφού είμαι εγγεγραμμένος στο ΓΕΣΥ, το μεσημέρι παραλαμβάνω την εγγονή μου για να τη φέρω στο σπίτι και μετά ξεκουράζομαι. Δυστυχώς τα τελευταία δυο χρόνια λόγω κορωνοϊού δεν μας επετράπει να απολαύσουμε ακόμη και τα έργα που έγιναν στην πόλη μας και για τα οποία συμμετείχα ως δημοτικός Σύμβουλος.
-Ποιο σημείο της πόλης ή της επαρχίας σας αρέσει να επισκέπτεστε;
Μου αρέσει η παράλια από το κάστρο μέχρι και τη Γεροσκήπου, το κέντρο της Πάφου με τα νεοκλασικά κτήρια και τις πλατείες και φυσικά το χωριό μου, όπου έχω ανακαινίσει το πατρικό μου σπίτι και το επισκέπτομαι κατά διαστήματα.
-Τι μουσική ακούτε;
Μου αρέσει η μουσική, και ακούω όταν είμαι στο αυτοκίνητο και οδηγώ. Δεν μου αρέσουν τα ξένα τραγούδια προτιμώ τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα.
-Ο έρωτας τι ρόλο έπαιξε στη ζωή σας;
Μα μπορεί να υπάρξει ζωή δίχως έρωτα; Όπως πολλοί έχουν πει ο έρωτας μετατρέπεται σε αγάπη που παραμένει μόνιμη και αιώνια…
-Στη μνήμη σας έμεινε χαραγμένο κάποιο περιστατικό που σας συγκλόνισε;
Πολλά περιστατικά έμειναν χαραγμένα στο μυαλό μου και κυρίως κάποια σοβαρά δυστυχήματα… όπως το δυστύχημα με έναν νεαρό λόκατζιη που μας τον έφεραν στο νοσοκομείο με πολλά τραύματα, τότε δεν είχαμε αξονικούς και υπερήχους για να αξιολογήσουμε την κατάσταση του τραυματία και έπρεπε να πάρουμε αποφάσεις με την κλινική εικόνα. Τον χειρουργήσαμε, ήταν ένας λεβέντης λόκατζιης 90 κιλά βάρος και έφτασε 28, όμως τα καταφέραμε και έζησε και τώρα είναι ανάμεσά μας…